Калядныя апавяданні [Леанід Дранько-Майсюк] (fb2) читать постранично, страница - 4


 [Настройки текста]  [Cбросить фильтры]

пасля міма «Журавінкі» Пісьменнік у поўным бязлюддзі вяртаўся дамоў.

Злосць на сямейнікаў крыху ўцішылася, ён увогуле доўга злавацца ня ўмеў.

Праўда, калі што якое, то нервы запальваліся імгненна, у такі момант мог нават і кулаком па стале ўваліць…

Кулаком па стале гэта, зрэшты, дапушчальна, а вось кулаком у нахабную морду?

«Мусіць, таксама дапушчальна!» — сказаў самому сабе, калі, праходзячы паўз ратушу, раптам пачуў за спінай голас усё таго ж Вулічніка:

— Дай грошай!

Паспрабаваў быў прыспешыць хаду, аднак Вулічнік ухапіў яго за локаць.

— Я ўжо табе казаў, што грошай няма! — крутануўшыся, вырваў локаць.

— Тады дай што ўкусіць! — гундосіў сваё Вулічнік.

— Я цябе ўжо сёння карміў!

— Ты мяне яшчэ ні разу не карміў!

— А толькі што ў Траецкім гастраноме!!!

— Я цябе першы раз бачу, кулан!

«Я кулан?! Ах, ты, няўдзячнае рыла!» — яшчэ большая злосць разабрала Пісьменніка.

А тут да ўсяго яшчэ Вулічнік зноў ухапіў яго за руку.

— Ну, што за серада-сірата! — зусім узвінціўся Пісьменнік і кулаком хвацка шмагдануў Вулічніка ў пераноссе.

Той адляцеў, як трэска, і паваліўся (гэта ж трэба!) якраз на двух міліцыянтаў, што раптам выступілі з-за ратушы.

Яны моўчкі, як нешта непатрэбнае, адкінулі ад сябе Вулічніка і шчыра ўзяліся за Пісьменніка.

Нішто яму не памагло — ні тлумачэнні, ні ўгаворы, ні членскі білет…

Міліцыянты абыякава прачыталі прозвішча Пісьменніка і павялі яго ў міліцэйню.

Там аддалі дакумент дзяжурнаму Афіцэру, штосьці пашапталі яму на вуха, глынулі з тэрмасу гарачай гарбаты і зноў пайшлі на марозную вуліцу спраўляць службу…

Афіцэр сядзеў за сталом, які быў казённа аздоблены графінам і шклянкаю.

На сцяне, за спінай Афіцэра, ярчэла незвычайная карціна — Дзяржынскі на кані!

Сапраўды, дзіва дзіўнае!

Каб гэта Варашылаў на кані ці Булак-Балаховіч, а то Дзяржынскі…

Афіцэр нечакана з захапленнем прамовіў:

— Вы пісьменнік?!

— Але…

— Як я рады! Сядайце, калі ласка! Вы што, бамжу ў морду заехалі?

— Я не хацеў…

— Э, кіньце! Правільна зрабілі… Давайце пагаворым… Ну, проста так, па-чалавечы… Во! Паразмаўляйце са мной па-беларуску! Я люблю родную мову, але забываю яе, бо на службе няма з кім па-беларуску гаварыць! Часам балакаю тады, калі каго з пікету ці бэнээфаўскага мітынгу прывязуць… Хлопцы тыя, шчыра скажу, мне падабаюцца… Калі я адзін, без начальства, то іх заўсёды адпускаю дамоў!

— Добры вы, — квола ўсміхнуўся Пісьменнік.

— Вы праўду сказалі, я добры! Я радзіўся такім, скрозь хацеў быць добрым і хачу быць добрым! I вось што цікава, мая першая настаўніца яшчэ ў трэцім класе сказала мне: калі хочаш на ўсё жыццё застацца добрым, то вучы на памяць вершы!

— Што вы кажаце! — вельмі здзівіўся Пісьменнік.

— Вось тое і кажу… I я вучыў, вучыў, вучыў… Словам, вучыў шмат. Праўда, усе вершы пазабываў. Служба ж, як у той песні, дні і ночы… Ха-ха-ха!.. Хай на яе пляга! Адзін толькі вершык памятаю і то, здаецца, ня ўвесь. Ён пачынаецца так: Ноч… Ноч… Не, «ноч» трэба адзін раз… Дык вось, ноч… Хм, а як жа далей?

— Халодная зямлянка, — падказаў Пісьменнік.

— Сапраўды! — дужа ўзрадаваўся Афіцэр. — I як гэта вы так адразу ўгадалі?! Залатая ў вас галава!.. Ноч. Халодная зямлянка… Ну, дык вось, ноч, халодная зямлянка…

Узбіваючыся на другі радок, Афіцэр напружыўся — ажно бліснуў на ягоным лбе пот.

Пісьменнік гэтым разам вырашыў пачакаць з падказкаю, і тут адбылося проста нечаканае.

Афіцэр устаў з-за стала, пачухаў патыліцу, пашкроб падбароддзе і, апантана ўспамінаючы патрэбнае слова, машынальна пачаў абмацваць сябе — спачатку нагрудныя кішэні, нібы хацеў знайсці запалкі, пасля правёў далонямі па чорным рэмені.

Натыкнуўшыся на кабуру, з такой прафесійнай хуткасцю выхапіў з яе пісталет, што ад нечаканасці Пісьменнік засцярожліва выставіў перад сабой рукі.

— Перастрэлка! — ускінуўшы ўгару зброю, радасна крыкнуў Афіцэр. — Знаёмае слова «перастрэлка»… Ну, вось, а далей зноў забыў…

— Цішыня, — хуценька вымавіў Пісьменнік.

— Правільна! Цішыня!.. — пацвердзіў Афіцэр і схаваў пісталет у кабуру. — Неба, чыстае, як… Бля!.. Ну, што гэта сёння з маёй памяццю?!

Пісьменнік, з палёгкай апусціўшы рукі, паказаў на стол, на шклянку.

— Шклянка! — задаволена пляснуў у ладкі Афіцэр. — Неба, чыстае як шклянка!.. I… I…

— Паглядзіце на карціну! — параіў Пісьменнік.

Зірнуўшы на коннага Дзяржынскага, Афіцэр шчасліва выдыхнуў:

— Тупат быстрага каня!

Яшчэ недзе з паўгадзіны доўжылася гэтая слаўная сустрэча.

Афіцэр дзякаваў Пісьменніку за свойскасць ягонай натуры і асабліва за тое, што размаўляе ён па-беларуску; а яшчэ частаваў з тэрмасу гарачай гарбатай і нават прызнаўся, што пакінуў бы міліцыю, але пакуль няма куды яму дзявацца…

Нарэшце, аддаючы членскі білет, прамовіў:

— Ну, добра, ідзіце сабе, святкуйце. А калі што якое, то заходзьце… Пасядзімо, школьныя вершы разам паўспамінаем…

— А чаму ў вас Дзяржынскі на