Жалған [Жанна Ермековна Курмангалеева] (fb2) читать постранично, страница - 4

епсіз шалпылдатты. Толқын төбеге оңай жүгіріп шықты да тымақты бұтақпен іліп алды.

– Біз оны да кептіреміз, – тымақты Азатқа бере салып, сеніммен деді Толқын.

Суда тұрып, оған төменнен жоғары қарай қарап, жігіт аузын ашып таңғалды бірақ ештеңе айтқан жоқ. Толқын, күліп, тымақты оның басына баса киді де өзіммен ымдап шақырды. Құрлыққа өрмелеп шығып, Азат оның артынан ерейін дегенде айқай естілді:

– Толку-ун!

Толқын кенет жүгіріп, Азатқа айтты:

– Ғафу ет…

Жетіп келіп, Толқын жылқыдан секіріп түсетін ағасын көрді. Екпінмен құшағына енді, ағаның тарамыс қолдары оны емірене бауырына басты.

– Кетесің деп неге айтқан жоқсың? – Аға оны жерге тұрғызған кезде ренішпен сияқты сұрады Толқын.

– Енді аз уақытқа кеттім ғой, – оның қара шашын маңдайынан алып, ақталып сөйледі Саткын. – Сен неге жалаң аяқпен жүрсің, суық тигізіп аласың ғой! Саған суық тигізсем, Жылдыз басымды жұлып алады. Үйге баршы.

– Жарайды, – зауықсыз келісті Толқын.

Торы түсті жылқыны жібере салып, Саткын тілмен сырт еткізді.

– Қарындашым қандай сұлу екен!

Толқын оған иығынан қылымса қарады да аяқты шапшаңырақ басты. Саткын оны қуып, ақырын айтты:

– Эжең менің соңымнан келе жатыр. Кеште күт.

Толқын тұра қалды. Әпке… Бұл сөз киіз үйдің суық бос қалуы сияқты сезіледі. “Әпкең қайда, Толкун?” – деп сұрады Жұлдыздың атың айтуға жек көретін көршілер. “Кетті.” – “Қайда? Қашан келеді?” – “Білмеймін…” Әпкесі көретін кезде Толқынды тиіскен өз ісіп кеткен көзімен және жараланған ерінмен Бузык та, манаптың інісі, есіне түсті. Адамдар олар туралы арттырақ сөйлеуге бастады да Толқын біріншіден Жұлдызға ренжіп қалды. Тек жылдар өткен соң ол әпкенің сөйтіп оны көрінбейтін, қорғайтын бір күмбезімен бүркеді сияқты екенін түсінді. Ал бірнеше жыл бұрын Саткынның ата-анасына, Толқынды айттырайын деп бір бөтен бай келді. Әпке қалай ашуланып кетті… Толқын керегесіне жабысып, Жұлдыздың, сыйлықтарын ізінше лақтырып, қонақтарды қуып шығарғанына қараушы болды. Жақын уақытта олар жеке тұруға бастады да бұдан еш күйеулерін қарсы алған жоқ. Ал оның әпкесінің аспаннан да, таулықтардан да, ақсақалдардан да, манаптан да қорқамайтынын біліп, оны ұрлауға кімнің батылы бола алар еді?

Толқын киіз үйдің пердесің көтерді, қараңғыдан оған жабыңқы тыныштығы жетті. Күрсінді. Саткын кетті. Қайда – кім біледі? Мүмкін, келмеген де. Өсті, енді маңызды жұмысты жасайды. Жан-жаққа бауыры қарындас пен андамен бірге бытырап кетті. Жолай әлі ақ оюлы киізге, ошаққа, сандыққа, азық қорысына енжар көзді тастап, Толқын табалдырықты аттады. Бай өмір сүреді ғой. Әне, өз үйі, сауын биелер бар, ал өзі жас әлі, бойдақ. Бұл оның жетістігі емес, әрине. Барлығын аға мен әпке тауып алды. Саткын байлықты соғыста тапқан, ал Жұлдыз қылышты алған жоқ. Әпке, барлықтарынан бөлініп, тек қана тамақ үшін аң аулауға тастады. Етпен де, терістермен де оралуға бастады. Сосын, өз жылқы мен арбамен бірге киіз үйді әкеліп берді. Кейін кейде сіңліне әшекейлерді сыйға тартай бастады. Өтіп келе жатқан көпістерден ақбөкеннің мүйіздеріне айырбастады деп айтты. Толқын сұра алады, бірақ Жұлдызбен бірге өткен жылдар ештеңені сұрамауға үйретті. Ол, әрине, жауап береді, бірақ егжей-текжейін айтуға кіріспейді. Жалпы айтқанда, Жұлдыз оған ана орнына шеше болмаған, тырысқан да жоқ. Мүмкін, бекер екенін білді де еркелетпеген. Толқын кейде әпкесіне ренжіген болды, бірақ оның барлығысы Жұлдыздың арқасында болуын ешқашан ұмытқан жоқ. Саткын-аға дәл солай оны өсірген, бірақ ана күні, әу баста, тұтқыннан оны көтеріп шығарған Жұлдыз екен. Ағаның ата-анасы баспаланатты, тамақтандырды, бірақ бұралқы қыздармен ешқашан жақындасқан жоқ. Оларды аспан қаһарыннан қорқап қондырды сияқты. Алайда, Толқын оларға риза болды – қуып шығаруға да мүмкіндік болды. Кейде Толқын оларды аяған да. Ал Жұлдыз… Әпкесінің кімді жақсы көретінін айтуға қиын. Қошемет көрсеткеннен жиірек ол жиіркенішті жымиды. Жармаға әдеттенгені сондай, өздері оның астына өтіне бастаған өгіздер – бұны Толқын әпкенің көздерінде көріп жүрді. Мүмкін, олардың мұнда жат болғанын сезіп, мүмкін, өз арын жұбату үшін, Жұлдыз олардан мүмкіншілігінше қарай тез ажырап кетті. Әбден кішкентай қыз, ол өз қолымен азықты табу, ешкімге тәуелді болмау, өзімен өзі болу үшін тұзақтарды құруға мен ау салуға үйренді. Әпке пана үшін дәлме-дәл төлеген күні еске түсті. Жұлдыз әдеттегідей бір иығында тұтас етті, екіншіде қапты ұстап аң аулаудан оралды. Етті ошақтың қасында қалдырып, қожалар алдында тұра қалды да қапты берді. Қап Жұлдыздың бұрын әперген заттардан кішірек болды, бірақ оның ішіндегісі анағұрлым қымбаттырақ. Ашып оны, Саткынның ата-анасы бұның рас болғанына сенді. Ол қымбат, салтанатты, жылтырақ доха болды. “Бұл сіздердің бізге барлық істегеніне үшін” – құдалықпен байланысты еш жанжал болмағандай. Бұдан басқа еш сөз айтпай, әпке, пердесін тиіп кетпеу үшін басын иіп, киіз үйден шықты. Бұл өкіл қыздың таза жүректен берілген сыйлығына ұқсай алса да, шынында, барлықтары түсінетіндей, бұл ақы болды.