Жар кахання [Генрых Вацлававіч Далідовіч] (fb2) читать постранично, страница - 3


 [Настройки текста]  [Cбросить фильтры]

зноў нечакана для сябе запытаў, а гэта значыць i падказаў я.

— А вам не будзе сумна без Дастаеўскага i Талстога? — шпільнула яна, але па яе голасе я адчуў, што яна не толькі радая за нашу сустрэчу, але давяраецца мне.

— З вамі мне не будзе сумна i без любімых класікаў, — загарэзнічаў я, адчуваючы, што за плячыма нібы растуць крылы. У гэтыя хвіліны быў патрэбен якраз такі, крышку гуллівы тон. Праўда, да пэўнай, далікатная мяжы.

Карацей, сам пан Лёс звёў нас i паманіў пакрочыць па адной сцяжыне. На кінасеансе, у тую хвіліну, калі гераіня-Арлова наракае на сваю цяжкую долю i заліваецца слязьмі, узрушаная Іста спачатку ціха заплакала, а пасля схапіла маю руку i сціснула яе сваёй невялікай далонькай.

«Не, яна не столькі дзіўная, колькі незвычайная» , — падумаў я, адчуваючы, што шчыры i ўтрапёны поціск далонькі — вялікі ды чысты, нічым яшчэ не замутнёны душэўны парыў безабароннай асобы, якую зусім лёгка пакрыўдзіць, а то i параніць. Нават зневажальнай усмешкаю альбо жорсткім словам. I яшчэ я зразумеў, што яе далоньцы добра ў маем дужай руцэ: мабыць, ад мяне да яе наш дотык нёс не толькі адчуванне блізкасці, але і веру ды сілу.

Калі фільм скончыўся, а на экране замільгалі ці то нейкія знакі, ці то звычайныя драпіны на плёнцы, у залі пыхнула святло, Іста, апамятаўшыся, хуценька адпусціла маю руку.

— Выбачайце, — папрасіла. — Я i сёння адчувала сябе гераіняй фільма, жыла яе жыццём.

— А мяне не ўспрымалі за мужа гераіні? — усміхнуўся я. — За дужага i добрага негра? Яна рэзка ўскінула галоўку, засаромелася:

— Вы пасміхаецеся з мяне?

— Зусім не. Я лічу: вялікі грэх — пасміхацца са шчырых пачуццяў.

— Сапраўды. Хіба, скажам, можна быць абыякавым тады, калі гераіня трапляе да нашых людзей, i ўсе любяць яе, яе дзіця, i кожны пяе чужому дзіцятку песню на сваёй роднай мове?

— Сказаць вам, Іста, нештачка шчыра?

— Скажыце.

— Вы гатовыя ўжо стаць жонкай i маці.

— Яшчэ не зусім, — усміхнулася яна. — Я пра гэта не думала.

— Значыць, гэта ёсць у вашых генах. Як i ў кожнай жанчыны.

— Я — пра адно, пра мастацтва, а вы... — нібы падакарала.

— А я пра жыццё, што не слабейшае, а часамі мацнейшае за мастацтва.

— Як калі, — не зусім згадзілася яна. — Для мяне цяпер больш значнае мастацтва.

— Але так будзе не заўсёды...

Яна зноў стрэльнула вачыма: пакепліваю альбо на штосьці намякаю?

— Загадкамі гаворыце вы, Алесь.

— Ніякіх загадак альбо загадкавасці ў маіх словах няма. Я гавару пра звычайныя рэчы.

На гэты раз, гутарачы, як кажуць, пра тое ды сёе, мы ўжо не памкнуліся адразу да Ісцінага дома, а, каб даўжэй пабыць разам, паблукалі па цяперашнім Ленінскім праспекце, зайшлі ў кнігарню, павандравалі па гарадскім садзе, а пасля ўжо, канечне ж, падружнелыя, пакрочылі да Ісцінага дому. Калі развітваліся каля знаёмых варот, я затрымаў яе руку, Іста спачатку спрабавала яе вызваліць, але не вельмі настойліва, да ўсяго не спяшалася пазваніць, каб вартавы-вайсковец упусціў яе ў двор, толькі пазней, калі адмысловай гульнёй рук мы міжволі прызналіся, што падабаемся адно аднаму i жадаем большага, яна папрасіла:

— Мне пара быць дома. Хутка мама начне ўжо не толькі хвалявацца, але i званіць у міліцыю. Я яшчэ ніколі так позна не вярталася.

— Вас ніхто з хлопцаў не праводзіў?

— Праводзілі, але я ні з кім так доўга ў горадзе не затрымлівалася. Мама лічыць мяне яшчэ зусім малой. Без яе дазволу я не магу запазніцца ні на хвіліну.

— Ведаеце, Іста, як пра такое кажуць у нашай вёсцы? — усміхнуўся я. — Узяў хлопец дзяўчыну за руку, а яе маці — за сэрца...

— Мусіць, так, — усміхнулася i яна, але яшчэ ўмольней папрасіла: — Адпусціце, а то мне дастанецца на арэхі.

— Што ж, здаюся, — прамовіў я. — Але заўтра мы зноў сустрэнемся.

— А вы жадаеце сустрэчы?

— Жадаю. У такі ж час, як сустрэліся сёння, чакаю вас у гардэробе.

— Намерыліся патрывожыць маміна сэрца?

— Намерыўся.

— Тады да заўтра, — адказала яна i, ясна ж, са згодай.

— Да заўтра.

Іста пайшла; я таксама закрочыў сваёй дарогай. Але не спакойна, як той раз, a ўзбуджана: у душы маёй ужо не толькі штосьці скранулася, але яна, душа мая, пачала поўніцца чымсьці светлым i добрым, я адчуў вялікую прагу кахання, любові да ўсяго i да гэтай дзіўнаватай, натхнёнай, але вельмі прыстойнай i сардэчнай Істы. Наколькі штосьці адно перасцерагала, адваблівала мяне ад яе, настолькі іншае, другое клікала, цягнула, нібы ў спёку да халоднай крыніцы.

Я казаў, на той час не быў вельмі сарамлівы i няўклюдны. Можа, i таму, што ўжо трохі знаўся з дзяўчатамі, абабіўся ў горадзе. Яшчэ да прыезду ў Мінск прастойваў каля суседавага плота з маладзейшай на год Марусяй — гаманілі, цалаваліся; я, адчуваючы малады юр, туліў, а то i добра прыціскаў таўсмаценькую i паўнагрудую суседку, спакушаў на большае — яна гарнулася, шмат дазваляла, палала, як агонь, але калі мае рукі aпyскаліся да яе калень, рашуча прутчэла, хапала мае рукі i не давала ім волі: «Алеська, цяперака