Трава і камень [Юсцінас Марцінкявічус] (fb2) читать постранично, страница - 3


 [Настройки текста]  [Cбросить фильтры]


1963


***


Не сядзіцца ў маіх казках прынцу.
Ён, дзівак, шукае іх працягу.
Бедны прынц, ён голы, як той прынцып,
Хоча наталіць шуканняў смагу.
Смешны й добры, носіць ён у сэрцы
Мудрасць, нібы кніжную старонку,
Ды сысці з яе яму няймецца,
Каб, як хлеб, раздаць сябе пароўну.
Ды зямля, што выспела каменнем,
Гоніцца бязлітасна за прынцам,
Кпіць з яго на людзях і нязменна
Ганьбіць прынцаў просты ўзнёслы прынцып.
Ах, зямля! Не любіць яна казак!
Хоць само жыццё мудрэй за казку.
Дзівакі, хоць раз паверце сказу:
Казка — гэта голай праўды маска!

1963


ПАКАЛЕННЕ

Альф. Малдонісу


Дзень паспеў для свайго перавалу.
У пярэдадня — цяжкая столь.
Навучаліся, як выпадала,
праз нястачу, і радасць, і боль.
I любоў апынулася вартай,
і нянавісць займела цану.
Мы знаходзім, знаходзім упарта
чалавечнасць, а не ману.
Да нялёгкасці першай — падробка.
Не ржавее сталь праз вякі.
Мы не можам быць паасобку:
у нас толькі па дзве рукі.
Мусяць сэрцы пільней ашчаджацца.
Блізка восень, і з ёй наставаць
найвялікшаму ў свеце мастацтву —
да астатку сябе аддаваць.
Абы ярка свяціць!..— хай сажа
уядаецца ў плоць і косць...
А заўсёды і ўсюды пакажа
цень дакладна, бы компас: ты ёсць.

1963


ДОШКА ДЛЯ АБ’ЯЎ


Хацеў бы я быць дошкай для аб’яў
I пасля працы да людзей заходзіць.
У дзверы пазваніць,
Зайсці
I здзіўленым мужчыне ці жанчыне
Сказаць:
Канцэрт Баха.
Выстаўка пейзажа.
Гамлет.
Травіята.
Рэчытатыў Рыхтара.
Спяваючыя галасы Японіі.
Кожнаму хацеў бы запрапанаваць
Яго любімы гук, пах, колер:
Высокім, мускулістым юнакам —
Спаборніцтвы па боксу, столікі ў кафэ,
Пасвараным маладажонам —
Кароткую экскурсію на параходзе.
А закаханым —
Апошні рад у кіно.
Дзіцяці, што за падзёртыя штаны быў пакараны,—
Марожанага порцыю.
Бабулькам —
Выстаўку кветак.
Міністрам, рэдактарам і лаўрэатам,
Што мараць аб суботнім паляванні і рыбацтве,—
Лекцыю «Ахоўвайце прыроду».
I я ўжо бачу,
Як глядзіць жанчына запытальна на мужчыну,
I ўстае той,
Па барадзе рукой праводзіць —
Не трэба і галіцца —
I з роздумам гаворыць:
— Калі наведала нас дошка для аб’яў,
Знаць, сапраўды, ёсць нешта надзвычайнае.
Прас электрычны ўключыла жанчына.
I я магу ісці далей.

1964


***


Вочы расплюшчыў я — сонца ўзыходзіць.
Ночы нібы й не было.
Усё, што губляў ты калісь ці знаходзіў,
Сэнсу не мае — сплыло.
I перамогу, і паражэнне,
Каб лёгкі да сонца быў бег,
Як тое, з якога ты вырас, адзенне,
Скінеш без жалю з сябе.
Раніцай гэтай мо здарыцца дзіва,
Здзейсніцца даўні твой сон:
Спусціцца з неба юнак зіхатлівы,
Сагрэе планету ўсю ён.
Раніцай гэтай мо з рога пальецца
Тое, чаго не знайшлі ў барацьбе.
Як гэта проста нам зажывецца:
Будзеш маліцца ты мне, я — табе.

1964


АДЗІНСТВА ТРАВЫ I КАМЕНЯ


Калі мяне наведвае стары мой бацька,
Я быццам бы яго вачамі
Гляджу на горад,
На свет,
На сябе,
На рэчы.
На яго твары няма нічога лішняга —
Быццам у спелым
Коласе пшаніцы,—
Усё ясна,
Проста,
Дакладна,
Усё як мае быць.
Сёння ён вярнуўся з горада
I сказаў:
— Тут няма адзінства травы.
I дадаў: —
Ёсць затое адзінства каменя.
Вечарам сказаў ён, уздыхнуўшы:
— Бачыш,
Мы падзялілі свет,
А як яго скласці зноў,
Мы не знаем.

1964


***